Terwijl mijn thee op de vensterbank koud staat te worden, luister ik naar een goede vriendin die vertelt hoe ze zich voelt. Ze heeft kanker. Ik merk op dat ik me erg ongemakkelijk voel; mijn lichaam voelt onrustig, het liefst zou ik nu willen opstaan en de deur uit lopen. Plotseling valt er een stilte. Ik wil dolgraag iets zeggen, wat dan ook, alles om maar weg te gaan van dit ongemakkelijke gevoel. Ik blijf stil en houd mijn mond. Ik kijk haar aan terwijl de stilte voortduurt, en tegelijkertijd blijf ik ook bij mijn eigen gevoel van ongemak. Plotseling begint ze weer met spreken en deelt ze iets heel kwetsbaars. Bij ons allebei beginnen de tranen te stromen. Ik pak voorzichtig haar hand en blijf stil. Ik ben er. Helemaal voor haar, met haar. Mijn ongemak is verdwenen en heeft plaats gemaakt voor een gevoel van verbinding en gedeeld verdriet. Als ik een tijdje later de deur uitloop, voel ik een diepe dankbaarheid dat we dit met elkaar mochten delen.
Spreken en luisteren spelen in al onze betekenisvolle relaties een grote rol. Toch gaan we hier vaak niet heel bewust mee om. Oefen jij wel eens met aandachtig spreken? En als je luistert, ben je dan echt helemaal aanwezig? Of denk je eigenlijk vooral na over wat je zometeen zelf gaat zeggen?
Meditatie is een krachtig instrument om je meer bewust te worden van deze automatische patronen tijdens het spreken en luisteren. Er is zelfs een speciale vorm van meditatie waarbij we hier bewust mee oefenen: Insight Dialogue.
Insight Dialogue is ontwikkeld door de Amerikaanse Boeddhistische leraar Gregory Kramer. Hij ontwikkelde deze methode om meditatie in het dagelijks leven te integreren.
Deze manier van oefenen heeft mij persoonlijk veel gebracht. Ik gebruik hem daarom regelmatig in mijn trainingen, workshops en één-op-één begeleiding. Sinds kort is er zelfs een maandelijkse oefenavond in Schiedam.
In dit artikel leer je hoe Insight Dialogue werkt, en hoe je er zelf mee aan de slag kunt gaan.
Hoe werkt Insight Dialogue
De basis van Insight Dialogue is het in tweetallen contempleren op een vraag of onderwerp. Er is een vaste spreker en luisteraar, en deze rollen wissel je af . Omdat de rollen vast staan, heb je als spreker alle ruimte om te spreken, zónder dat je wordt onderbroken. Als luisteraar kun je volledig aanwezig zijn bij het luisteren, en mag je voor even de automatische patronen van het reageren loslaten.
Een voorbeeld van hoe dit werkt in de praktijk: je zit tegenover elkaar met gesloten ogen. Door te beginnen vanuit stilte creëer je een basis voor bewust spreken of luisteren, met volle aandacht. De begeleider geeft aan dat je als spreker straks kunt beginnen met de zin: “wat ik op dit moment in mijn lichaam ervaar is…”. Als het belletje gaat, open je langzaam je ogen en kijk je de ander aan. Na enige tijd stilte begint de spreker: “wat ik op dit moment voel in mijn lichaam is…. een zenuwachtig gevoel in mijn buik, tintelingen in mijn handen.” En zo gaat de spreker verder. Soms vallen er stiltes, en begint de spreker opnieuw met de beginzin.
Als luisteraar reageer je niet, maar toch merk je al snel dat er veel gebeurt. Al bij het openen van je ogen merk je dat er ook bij jou van alles is te voelen in het lichaam. Je merkt dat er veel gedachten zijn, bijvoorbeeld over wat jij straks gaat zeggen als het jouw beurt is. Ook voel je je ongemakkelijk nu je opeens niet kunt reageren op de ander. Als de spreker aangeeft een zenuwachtig gevoel te ervaren in haar buik, merk je opeens dat jij dat ook voelt. Direct daarna komt de neiging op om dat uit te spreken. Je blijft stil, je luistert.
Na een tijdje gaat de bel en wissel je van rol. Na een aantal rondjes is er tijd om met zijn tweeën na te praten over hoe de oefening was, gewoon op de normale manier. Je bedankt elkaar. Je keert weer terug naar de grote groep en het programma gaat verder.
Dit is Insight Dialogue in een notendop. De oefeningen worden altijd stap-voor-stap begeleid door een ervaren begeleider. De vorm met vaste spreker en luisteraar is altijd hetzelfde, maar de contemplatie-vraag kan van alles zijn. Op deze manier kun je met allerlei verschillende thema’s en onderwerpen oefenen in het bewust spreken en luisteren.
Zeker de eerste keer kan het spannend zijn om deze oefening te doen. Dit is heel normaal en iets wat iedereen ervaart. Het is daarom belangrijk om je veilig te voelen. Insight Dialogue heeft zeven richtlijnen die helpen om een veilige ruimte te creëren waarin samen kunt oefenen.
De richtlijnen van Insight Dialogue
Bij het oefenen van Insight Dialogue volgen we zeven richtlijnen: pauzeren, ontspannen, openen, vertrouwen op wat opkomt, aandachtig luisteren en jouw waarheid van dit moment spreken.
De eerste drie richtlijnen vormen de basis: pauzeren, ontspannen en openen. Dit zijn basiskwaliteiten voor opmerkzaamheid en mindfulness: zo creëer je de voorwaarden om bewust aanwezig zijn bij wat er op dit moment opkomt.
Door te pauzeren ontstaat er ruimte. Vanuit deze ruimte heb je de mogelijkheid om te ontspannen en jezelf te openen voor het spreken of luisteren.
Je mag bij Insight Dialogue dus altijd pauzeren. Er mogen stiltes vallen. Zoveel en zo vaak je wilt! Je hoeft als spreker dus niet je tijd vol te praten of de luisteraar te vermaken. Alle spreektijd is voor je eigen onderzoek, het is jouw eigen tijd. De uitnodiging voor jou als spreker is om alle tijd te nemen om te kijken wat er opkomt.
Dit brengt ons bij de volgende richtlijn: vertrouwen op wat opkomt. In ons normale dagelijks leven praten we vaak op een bedachte manier, vooral vanuit ons hoofd. Bijvoorbeeld omdat we een doel willen bereiken of op een bepaalde manier op de ander willen overkomen. Bij Insight Dialogue oefenen we dit los te laten. We spreken vanuit de stilte, en vertrouwen op wat er als vanzelf opkomt.
Het mooiste is als je als spreker jezelf kunt verrassen met de woorden die uit je mond komen. Het steeds opnieuw pauzeren en ontspannen ondersteunt je hierbij. Het is alsof je de woorden als het ware uit de stilte laat opborrelen. Spreken vanuit je hart, vertrouwen op wat opkomt.
De richtlijn van aandachtig luisteren gaat over de rol van luisteraar. Hoe zou het zijn om met je hele wezen naar iemand te luisteren, zónder te hoeven reageren? Hoe blijf je in contact met jezelf terwijl je luistert? Wat voel je allemaal wanneer de ander dingen vertelt die ook bij jou een snaar raken? Wat doe je als je merkt dat je wilt reageren, of juist afgeleid raakt door gedachtes? Dit is het onderzoek wat Insight Dialogue jou biedt als luisteraar. Een bijzonder en waardevol onderzoek!
De laatste richtlijn haakt direct aan op het thema veiligheid: het spreken van jouw waarheid op dit moment. Hiermee bedoelen we dat je oprecht deelt wat er bij je opkomt, maar alleen als dat voor jou veilig en passend voelt! Je hoeft nooit iets te delen wat je niet wilt delen. Ook komen we nooit bij elkaar terug op wat er is gezegd tijdens de oefeningen. Zo creëren we met elkaar een veilige ruimte waarin we in vrijheid onze eigen waarheid van het moment kunnen spreken.
Hoe is de ervaring
Bij het nabespreken van Insight Dialogue oefeningen hoor ik vaak hoe waardevol mensen het vinden om op deze manier te oefenen. Er ontstaat een bijzondere vorm van verbinding tussen spreker en luisteraar. Ook ontdek je hoe heilzaam het is om écht de tijd te hebben om te spreken, zonder door iemand onderbroken te worden. Je voelt je als spreker helemaal gehoord en gezien, ook al zegt de luisteraar dus niets terug! Je voelt de volledige aanwezigheid van de luisteraar, en dat is misschien wel meer dan we in ons dagelijks gesprekken ervaren.
Als luisteraar merk je al snel hoeveel automatische reacties er in je opkomen. Hoe vaak je bezig bent met wat jij wilt gaan zeggen, waar je allemaal op wilt reageren. Dit kan best wel confronterend zijn. Door te oefenen om hiermee te kunnen zijn, zonder er direct iets mee te hoeven, ontstaat er meer ruimte om aanwezig te blijven bij het luisteren. Een kostbare kwaliteit om mee te oefenen in een wereld waar aandacht voor elkaar een kostbaar en zeldzaam goed is geworden.
Zelf proberen?
Nieuwsgierig geworden en zelf eens proberen? Op dit moment bied ik een maandelijkse oefenavond aan in Schiedam. Hier is iedereen welkom, dus jij ook! Kijk hier om te weten wanneer de volgende oefenavond plaatsvindt.
Er is in Nederland een actieve Insight Dialogue community. Je kunt alle oefenmogelijkheden vinden op de Insight Dialogue website.
Vragen of opmerkingen? Laat een reactie achter of neem contact met me op.
Geef een reactie