Wanneer je al een tijdje oefent met mediteren, kan een stilte retraite een mooie volgende stap zijn. Om je te helpen deze stap te zetten vind je hier een overzicht van waar je terecht kunt voor je eerste retraite en wat je kunt verwachten.
Voor we beginnen: er is natuurlijk een groot aanbod van veel verschillende soorten retraites in binnen- en buitenland. Van wellness-retraites met yoga en surfen tot sjamanistische bijeenkomsten met cacao-ceremonies en zangcirkels.
In dit artikel richt ik me specifiek op traditionele Boeddhistische meditatie-retraites in Nederland die voor het grootste deel in stilte plaatsvinden. Deze retraites zijn ideaal voor het verdiepen van je meditatie beoefening en kennen een lange traditie die teruggaat tot de tijd van de Boeddha.
Hoe werkt een meditatie retraite?
Bij een stilte-retraite heb je alle tijd en ruimte voor het verdiepen van je meditatie-beoefening. Meestal is er een dagschema dat voornamelijk bestaat uit zit- en loopmeditaties. De tijd voor meditaties kan wat variëren, maar is meestal rond de drie kwartier.
Het dagschema is een leidraad. Je zult merken dat het erg ondersteunend en inspirerend is om samen met de groep te mediteren, maar in overleg met de leraren is het altijd mogelijk om aanpassingen te doen. Denk bijvoorbeeld aan een pauze voor extra rust, of juist een lange wandeling door de natuur.
Ook is er meestal ruimte voor wat bewegingsoefeningen. Natuurlijk is er ook voldoende rusttijd, bijvoorbeeld na de maaltijden en voor het slapen gaan. De retraites zijn meestal op een rustige plekken in de natuur, dus in de rusttijd maak ik vaak een wandeling.
Bij het mediteren kan er van alles opkomen. Er zijn daarom altijd individuele gesprekken met de leraren waar je alles kunt bespreken. Soms zijn er ook groepsgesprekken met de leraar waarin je van elkaars ervaringen en vragen leert. Tot slot is er meestal een dagelijks praatje dat wordt gehouden waarin iets wordt uitgelegd over de leer van de Boeddha.
Behalve de individuele- en groepsgesprekken breng je het grootste deel van de retraite in stilte door. Je praat dus niet met elkaar, ook niet bij de maaltijden. Dit klinkt misschien gek als je het nog nooit hebt meegemaakt, maar in de praktijk wen je er heel snel aan.
Zelf ervaar ik het altijd als heel bevrijdend om het spreken even helemaal los te mogen laten. Je ontdekt al snel dat je ook zonder spreken toch nog de steun en geborgenheid van de groep kunt ervaren.
Een ander bevrijdend element aan een retraite vind ik het loskomen van mijn telefoon. Ik kies er zelf meestal voor om mijn telefoon in te leveren bij de organisatie zodat ik niet in de verleiding kom om hem aan te zetten, maar dit is nooit verplicht. De meeste mensen bewaren hun telefoon zelf op hun kamer, en gebruiken hem dan niet of weinig.
Er is altijd een noodnummer beschikbaar voor je naasten om met je in contact te komen als het nodig is. Persoonlijk adviseer om te proberen de hele retraite zonder telefoon door te brengen. Dit draagt enorm bij aan je beoefening en is tegelijkertijd een goede reset voor je relatie met je smartphone.
Waar vind ik goede retraites?
Er zijn verschillende plekken waar je retraites in Nederland kunt volgen.
Stichting Inzichts Meditatie (SIM)
De eerste plek waar ik altijd naar verwijs is Simsara, oftewel Stichting Inzichts Meditatie. Dit is een betrouwbaar netwerk van leraren en retraites met een lange traditie in Nederland. Vele bekende Nederlandse leraren zijn hierbij aangesloten.
Alle retraites op hun website worden op ongeveer dezelfde manier gegeven zoals ik hierboven heb omschreven. Er zijn retraites door het hele jaar heen en op allerlei plekken. Ook is er een goede variatie in lengte van retraites: van een dag of een weekend tot meerdere weken.
Alle retraites bij SIM zijn volgens traditionele Boeddhistische wijze op donatiebasis. Dit betekent dat je aan het einde van de retraite zelf een bijdrage mag geven aan de leraar. De kosten genoemd bij de retraites zijn de kosten voor je onderdak en het eten. Als deze kosten voor jou een obstakel zijn, kun je dit aangeven en alsnog meedoen aan de retraite.
Sangha Metta
Een andere bekende Nederlandse groep leraren en studenten van het Theravada Boeddhisme is actief onder de naam Sangha Metta.
Op hun website zijn ook veel retraites beschikbaar, vaak in hun thuisbasis in Naarden. Je vindt deze retraites meestal ook op de hierboven genoemde de Simsara website.
Ook Sangha Metta volgt dezelfde richtlijnen als de SIM: traditionele stilteretraites met ervaren leraren waarbij zitmeditatie en loopmeditatie worden afgewisseld. Ook hier geldt: je betaalt voor onderdak en maaltijden, en aan het einde kun je doneren aan de leraar.
Metta Vihara
In Zeeuws Vlaanderen ligt is het prachtige retraite centrum van Metta Vihara. Dit centrum is een onderdeel van de Triratna gemeenschap.
Ook deze retraites sluiten goed aan bij de omschrijving zoals ik hierboven heb gegeven. Bij dit centrum worden ook retraites gegeven waar wat meer ruimte is voor contact en uitwisseling.
De Goenka traditie
Een andere bekende manier om je eerste retraite te volgen is in de zogenaamde Goenka traditie. Dit zijn de bekende 10-daagse Vipassana retraites die helemaal gratis zijn (geen kosten vooraf voor onderdak en eten) en over heel de wereld worden gegeven. In Nederland vinden deze plaats in Almere. Ze zijn te boeken via Dhamma.org.
Persoonlijk raad ik deze retraites niet aan. Deze traditie is erg “streng in de leer” en staat niet open voor andere stromingen of jouw eigen ideeën over meditatie. Ook zit er geen loopmeditatie in het programma, iets wat in mijn ogen de retraites onnodig zwaar en oncomfortabel maakt.
Daarnaast zijn er geen echte leraren in deze traditie, alleen vrijwillige begeleiders en assistenten. Je luistert bandjes van Goenka, de stichter van de traditie, en er zijn assistenten om je te helpen bij problemen, maar deze zijn niet altijd even deskundig.
Dit zorgt voor een grotere kans op een negatieve of moeilijke ervaring op een Goenka retraite, zeker voor een beginner. Ook is de bijbehorende gemeenschap vrij gesloten en star. Als je zelf niet veel ervaring of kennis hebt, raad ik deze deze retraites en traditie niet aan.
Andere opties
Behalve de bovengenoemde opties zijn er nog nog heel veel andere mogelijkheden. Je hebt ook veel leraren die meer individueel opereren en hun eigen retraites organiseren. Een voorbeeld hiervan is de bekende en geliefde leraar Frits Koster.
Ook zijn er plekken waarbij meditatie wordt gecombineerd met yoga, of retraites worden georganiseerd in de vorm van een cursus. Een voorbeeld hiervan is het Meditatie Instituut. Een betrouwbare plek en gemeenschap met een breed aanbod.
Op dit moment organiseer ik zelf nog geen lange retraites, maar neem vooral een kijkje in de agenda om te zien wat er voor de komende tijd op het programma staat.
De retraites zoals hier besproken zijn allemaal min of meer gebaseerd op de zogenaamde Theravada stroming van het Boeddhisme. Er zijn ook andere Boeddhistische stromingen, zoals Zen en het Tibetaanse Boeddhisme. Retraites in deze tradities zijn anders van insteek en structuur, en worden hier niet besproken. Je kunt met behulp van Google meer informatie vinden.
Tot slot
Een retraite is een fantastisch avontuur en is iedere keer weer anders. Alle retraites die ik heb gedaan hebben een enorme bijdrage geleverd aan de persoon die ik nu ben. Ik zou het je dan ook van harte aanraden om zelf het avontuur aan te gaan!
Als je het spannend vindt, kun je altijd beginnen met een korte retraite van een dag of een weekend. Zelf vond ik het ook heel spannend, en begon ik met een korte weekendretraite waar ik samen met een vriendin naartoe ging.
Je kunt natuurlijk ook altijd bij mijn aanbod kijken of er iets bijstaat wat je aanspreekt.
Heb je toch nog een vraag na het lezen van dit artikel? Laat een reactie achter of gebruik de contact pagina. Ik hoor graag van je.
Geef een reactie